Beograd, 15. decembar 2023. godine –Privodeći i ovu uspešnu godinu kraju Fondacija Muzeja žrtava genocida nastavlja sa pružanjem podrške najznačajnijim ustanovama u oblasti kulture, prosvete, nauke, umetnosti, kao i Srpskoj pravoslavnoj crkvi.
Ovoga puta, kao kruna više nego uspešne i plodotvorne godine ispunjene brojnim aktivnostima, Fondacija Muzeja žrtava genocida darovala je danas tri nacionalne ustanove kulture – Narodni muzej Srbije, Državni arhiv Srbije i Arhiv Srpske pravoslavne crkve – izuzetno vrednom istorijskom građom.
U pitanju je do sada najveća pojedinačna zbirka istorijske građe koju je Fondacija Muzeja žrtava genocida darovala ustanovama kulture u Republici Srbiji.
Svečani čin potpisivanja ugovora o donaciji i primopredaja ukupno 158 jedinica istorijske građe održan je danas u Narodnom muzeju Srbije.
Ugovore o donaciji potpisali su upravitelj Fondacije Muzeja žrtava genocida g. Stanko Debeljaković, direktorka Narodnog muzeja Srbije gđa Bojana Borić Brešković, direktor Državnog arhiva Srbije dr Miroslav Perišić i direktor Arhiva Srpske pravoslavne crkve dr Radovan Pilipović.
Tom prilikom upravitelj Fondacije Muzeja žrtava genocida g. Stanko Debeljaković obratio se prisutnim zvaničnicima i predstavnicima sredstava javnog informisanja sledećim prigodnim rečima:
Poštovana gospođo direktore, uvaženi direktori,
Veliko je zadovoljstvo što sam u svojstvu upravitelja Fondacije Muzeja žrtava genocida danas sa vama i što mi je pripala čast da u ime naše Fondacije uručim vrednu donaciju u vidu istorijske građe koja će obogatiti zbirke i fondove vaših cenjenih ustanova kulture.
Mi danas, bilo da smo u ulozi poklonodavca ili poklonoprimca, na ovaj način doprinosimo sveukupnom radu institucija Republike Srbije i na delu pokazujemo da ustanove kulture mogu i treba međusobno da sarađuju, a sve to u cilju ostvarivanja zajedničkih ciljeva od kojih je svakako najvažniji zaštita i prezentacija kulturnog nasleđa.
Fondacija Muzeja žrtava gonicida uskoro obeležava dve godine postojanja, a pritom može da se pohvali zapaženim rezultatima.
Naime, Fondacija Muzeja žrtava genocida je otkupila nekoliko hiljada istorijskih dokumenata, fotografija i umetničkih dela koje predstavljaju građu od prvorazrednog značaja. Najznačajniji segmenti građe predstavljaju dokaz o zločinu genocida počinjenim nad Srbima, Jevrejima i Romima u Drugom svetskom ratu što je od posebnog značaja.
Takođe, Muzej i njegova Fondacija, kontinuirano pomažu rad obrazovnih institucija i ustanova kulture širom Republike Srbije.
To se, pre svega, ogleda u pružanju podrške u oblasti rekonstrukcije i opremanja prostora, nabavke neophodne opreme, odnosno obezbeđivanjem potrebnih sredstava za realizaciju brojnih programa u oblasti kulture, obrazovanja, umetnosti i nauke.
Podržali smo realizaciju brojnih poduhvata u oblasti izdavaštva, izložbene, obrazovne, umetničke, kulturne i naučne delatnosti.
Brojne ustanove kulture darovali smo dragocenom istorijskom građom čime smo doprineli obogaćivanju njihovih zbirki i fondova. Naposletku, to upravo činimo i danas.
Posebno mi je zadovljstvo da istaknem podršku koju smo pružili školama i domovima kulture na području AP Kosovo i Metohija. Fondacija i Muzej moraju i treba da nastave sa ovakvom praksom.
Veliki je broj programa i projekata koji je Fondacija podržala. U pitanju su izložbe koje su gostovale u više evropski prestonica, knjige o stradanju Srba koje su po prvi put prevedene na engleski jezik, kao i brojne druge stručne publikacije koje su proizašle kao rezultat dugogodišnjeg naučnog istraživanja, dokumentarni filmovi koji obrađuju bolne, ali i teme koje su od izuzetnog značaja za naše društvo.
Nastavićemo sa realizacijom aktivnosti koje će doprineti snaženju oblasti zaštite i prezentacije kulturnog nasleđa, a sve to sa ciljem afirmacije kulture sećanja na sve pripadnike srpskog naroda postradale tokom Drugog svetskog rata.
Hvala vam na prilici da damo doprinos očuvanju našeg nacionalnog identiteta, kulturnog nasleđa i istorijske baštine. To smo činili u prethodnom periodu. Još odlučnije ćemo u tom pravcu delovati i u godinama koje su pred nama.
Fondacija Muzeja žrtava genocida iznova izražava istinsku zahvalnost svojim brojnim dobročiniteljima koji su omogući njen uspešan rad i u ovoj godini.
Istorijska građa koja je darovana trima ustanovama kulture obuhvata razdoblje od 1871. pa sve do 1957. godine.
Među najvrednije jedinice istorijske građe svakako spadaju pismo Miloša Nikolića, unuka kneza Miloša Velikog, upućeno 1871. godine namesniku srpskog kneževskog trona Milivoju Petroviću Blaznavcu; pismo vajara Petra Ubavkića upućeno iz Rima Odboru za Svetsku izložbu u Parizu 3. juna 1888. godine; pismo slikara Steve Todorovića upućeno iz Beograda Odboru za Svetsku izložbu u Parizu 5. januara 1889. godine; dopisnica iz Soluna, upućena u Gornji Milanovac 1917. godine posredstvom Međunarodnog Crvenog krsta, adresirana na Nataliju Nastasijević. Na dopisnici je umanjena fotografija pošiljaoca – Živorada Nastasijevića, akademskog slikara i S. Mijatovića. Na dopisnici su svoje pozdrave i potpise ostavili Miloš Golubović, Kosta Miličević, Nikola Bešević, Veljko Stanojević i Milan Vujaklija; fotografija–dopisnica Miodraga Popovića upućenu iz Lauzasa 1. avgusta 1918. godine skulptoru Đorđu Jovanoviću u Pariz, tj. Marsej; ratna razglednica pod nazivom „Srpski heroj“ Paška Vučetića poslata na Krf 6. januara 1917. godine…
Ovom prilikom vredi istaći i 14 dopisnica prote Stevana Dimitrijevića, osnivača i dekana Pravoslavnog bogoslovskog fakulteta u Beogradu, upućenih iz bugarskog zatočeništva tokom Prvog svetskog rata supruzi Jeleni Dimitrijević.
Takođe, među darovanim arhivalijama nalazi se i više od stotinu dopisnica koje su srpski zatočenici austro–ugarskih i bugarskih logora tokom Prvog svetskog rata slali svojim najmilijima koje svedoče o tragičnoj sudbini naših predaka tokom tog oružanog sukoba.
Na kraju, kao posebnu ,,poslasticu“, navodimo i glasilo đaka Gimnazije u Užicu pod nazivom ,,Džudža“, br. 3, od nedelje 5. maja 1957. godine, čiji je urednik bio Ljubivoje Ršumović koji je upravo tu objavio neke od svojih prvih pesama.
