Beograd, 21. mart 2024. godine – Muzej žrtava genocida najavljuje početak prvih i najsavremenijih geofizičkih (geomagnetnih, geoelektričnih i georadarskih) istraživanja u okviru Spomen-područja ,,Jajinci“ u Beogradu.
Konferencija za štampu, tim povodom, biće održana u petak, 22. marta, sa početkom u 11 časova kod centralnog spomenika u okviru Spomen-područja ,,Jajinci“ nakon čega će otpočeti istraživanja. Tokom konferencije za štampu zainteresovanim predstavnicima sredstava javnog informisanja obratiće se direktor Muzeja žrtava genocida g. Dejan Ristić, rukovodilac Odeljenja za naučno-istraživačku delatnost Muzeja žrtava genocida g. Bojan Arbutina i stručnjaci Centra za nove tehnologije ,,Viminacijum“ koji deluje pri Arheološkom institutu SANU.
Pozivajući vas da prisustvujete ovom jedinstvenom događaju posebno naglašavamo to da će po prvi put nakon punih 80 godina od oslobođenja Beograda u Drugom svetskom ratu biti sprovedena najsavremenija geofizička (geomagnetna, geoelektrična i georadarska istraživanja) Spomen–područja ,,Jajinci“ kako bi konačno bile utvrđene precizne lokacije masovnih grobnica u okviru ovog najvećeg pojedinačnog gubilišta i grobišta iz perioda Drugog svetskog rata u našoj zemlji.
Navedena istraživanja biće realizovana i na osnovu preporuka dobijenih od saradnice našeg Muzeja arheologa gđe dr Džili Kar, redovne profesorke Univerziteta u Kembridžu i vodećeg stručnjaka u svetu u oblasti forenzičke arheologije Drugog svetskog rata.
Radi očuvanja dostojanstva mesta ukopa više desetina hiljada nedužnih žrtava biće primenjene isključivo metode nedestruktivnog istraživanja terena. Tu se pre svega radi o primeni savremenih geofizičkih metoda prilagođenih arheološkim potrebama. Metodologija istraživanja velikog arheološkog nalazišta kao što je to Spomen–područje ,,Jajinci“ podrazumeva primenu najsavremenijih geofizičkih metoda poput geoelektrične, geomagnetske i georadarske, kao i korišćenje vrhunskih geodetskih uređaja (optičke i GPS totalne stanice) za globalno satelitsko i zemaljsko pozicioniranje.
Na ovaj način svi podaci registrovani na samom terenu postaju deo jedinstvene baze podataka što omogućava sagledavanje svakog novog rezultata u znatno širem arheološkom i istorijskom kontekstu.
Primena geofizičkih metoda zasnovana je na posmatranju varijacija fizičkih polja koja se posmatraju. S obzirom na to da se uglavnom radi o niskom intenzitetu registrovanih anomalija nekog fizičkog polja (gravitacionog, magnetskog, električnog, elektromagnetskog i dr.) potrebni su i savremeni sofisticirani instrumenti koji mogu da izdvoje takve pojave. Današnji stepen razvoja instrumenata i IT opreme omogućava primenu različitih metoda u okviru istraživanja.
Rezultat primene novih tehnologija na lokalitetu kao što je to Spomen–područje ,,Jajinci“ jeste sagledavanje velikog prostora u relativno kratkom vremenskom periodu i to isključivo nedestruktivnim metodama. Na osnovu dobijenih rezultata omogućeno je projektovanje daljih multidisciplinarnih istraživanja sa velikom preciznošću i efikasnošću. Pored toga, zahvaljujući multiperspektivnim analizama podataka sada je moguće i prepoznavanje materijala sadržanog u zemlji (uključujući tu i onog humanog porekla) bez potrebe sprovođenja invazivnih i destruktivnih metoda poput samih arheoloških iskopavanja.
Ovom prilikom podsećamo i na to da su, nakon što je 21. septembra 2023. godine Vlada Republike Srbije donela odluku da Muzeju žrtava genocida prepusti na brigu Spomen–područje ,,Jajinci“, članovi našeg stručnog tima održali su čitav niz sastanaka sa predstavnicima relevantnih državnih organa na nacionalnom i gradskom nivou, a sve sa ciljem ubrzanog preuzimanja ovog nepokretnog kulturnog dobra.
Muzej žrtava genocida je godinama unazad snažno i uporno apelovao na javnost u cilju podizanja kolektivne svesti u vezi sa najmasovnijim stratištem iz perioda Drugog svetskog rata u Republici Srbiji.
Spomen–područje ,,Jajinci“ bilo je izloženo devastiranju, vandalizmu, uništavanju, nedoličnom ponašanju nesavesnih pojedinaca, a jedan od najizraženijih problema bile su divlje deponije i neadekvatno odlaganje komunalnog otpada.
Juče su u Spomen-području ,,Jajinci“ radnici JKP ,,Gradska čistoća“ ceo dan vredno radili na čišćenju ovog memorijala što je značajno doprinelo dostojanstvenijem izgledu najvećeg stratišta u našoj zemlji.
Podsećamo i na to da su u decembru 2023. godine postavljeni mobilijari u saradnji sa javnim komunalnim preduzećima ,,Zelenilo-Beograd“ i ,,Gradska čistoća“ koji su značajno doprineli održavanju čistoće Spomen-područja ,,Jajinci“.
Takođe, u toku je i izrada projekta rekonstrukcije objekta u okviru Spomen–područja ,,Jajinci“ koji će tokom ove godine biti transformisan u prostor za kustose i pripadnike čuvarske službe.
