Beograd, 22. avgust 2022. godine – Muzej žrtava genocida saopštava da je, povodom obeležavanja jubilarne 30. godišnjice postojanja i rada ove ustanove kulture od nacionalnog značaja, upravo objavljena reprezentativna dvojezična srpsko-engleska monografska publikacija pod naslovom ,,Bibliografija izdanja Muzeja žrtava genocida (1992-2022)ʼʼ..
Autorka ove vredne monografske publikacije je istoričarka gospođa Nataša Simić, viši bibliotekar u Narodnoj biblioteci Srbije.
Recenzenti ove monografske publikacije su gospođa dr Tatjana Brzulović-Stanisavljević, bibliotekar-savetnik u Univerzitetskoj biblioteci ,,Svetozar Markovićʼʼ u Beogradu, i gospođa Irena Zečević, viši bibliotekar u Biblioteci Matice srpske u Novom Sadu.
Za grafičku opremu knjige zaslužan je gospodin dr um Nikola Radosavljević, rukovodilac Grupe za programe u kulturi, prosveti, umetnosti i izdavaštvu Muzeja žrtava genocida.
Pripremom za štampu publikacije rukovodila je gospođica Aleksandra Mišić, kustoskinja i izvršna urednica izdanja Muzeja žrtava genocida.
Objavljivanje ove dragocene publikacije omogućili su Ministarstvo kulture i informisanja, Telekom Srbija i Fondacija Muzeja žrtava genocida na čelu sa njenim upraviteljem gospodinom Stankom Debeljakovićem.
Izvodi iz recenzija
,,Ove godine Muzej žrtava genocida proslavlja značajan jubilej ‒ trideset godina od osnivanja. Pravi način da Muzej obeleži trideset godina svog postojanja je objavljivanje prigodne monografije, tačnije celokupne bibliografije muzejskih izdanja. Rukopis Bibliografija Muzeja žrtava genocida (1992‒2022), pored srpsko-engleskog predgovora i literature korišćene za pisanje predgovora, sadrži još dve tematske celine: bibliografije muzejskih izdanja koje su izuzetno dobro koncipirane i sastavni su deo buduće monografije. Oba dela Bibliografije dopunjena su i odgovarajućim registrima, a na kraju Bibliografije Muzeja žrtava genocida nalazi se Beleška o autoru.
Autor Bibliografije, Nataša Simić, istoričar i viši bibliotekar, zaposlena u Narodnoj biblioteci Srbije, profesionalno je pristupila izradi Bibliografije izdanja Muzeja žrtava genocida (1992‒2022) rukovodeći se savremenim međunarodnim pravilima za bibliografski opis monografskih publikacija ISBD(M), sa jasno profilisanom namerom i ciljem da javnosti prikaže celokupnu izdavačku delatnost Muzeja tokom proteklih trideset godina.
U predgovoru, Nataša Simić detaljno prikazuje istorijat nastanka Muzeja žrtava genocida, objašnjava njegove zadatke i aktivnosti, predstavlja izdavačku delatnost Muzeja i upoznaje nas sa Bibliotekom Muzeja žrtava genocida i njenim fondom od preko 7.000 publikacija.
Autorka je u iscrpnom predgovoru, na srpskom i engleskom jeziku, obrazložila metodologiju rada na bibliografiji muzejskih izdanja, način prikupljanja i selekciju građe, odredila korpus građe koji će obrađivati „de visu“ (sa knjigom u ruci) i definisala vremenski period koji je omeđen na tri decenije 1992‒2022, gde je početna godina zapravo godina osnivanja Muzeja, a završna 2022. godina ‒ godina u kojoj Muzej obeležava trideset godina svog postojanja. Katalogizacija bibliotečke građe i izvora urađena je u programskom paketu COBISS, prema uputstvima Međunarodnog standarda za bibliografski opis monografskih publikacija u formatu COMARC B. Ovako kompletnu bibliografiju, koja pruža istraživačima iscrpne podatke i informacije, imamo zahvaljujući izuzetno profesionalnom zalaganju i trudu Nataše Simić da detaljno opiše postojeću građu i izvrši redakciju starih zapisa u uzajamnom elektronskom katalogu Narodne biblioteke Srbije.
Korpus građe koja čini ovu Bibliografiju svedoči o genocidu nad Srbima, Jevrejima, Romima i pripadnicima drugih naroda i nacionalnih manjina, jasno je podeljen je u dve celine. Prva celina sadrži bibliografiju izdanja Muzeja žrtava genocida čiji je samostalni izdavač Muzej i sadrži 76 bibliografskih jedinica. Druga celina sadrži bibliografiju izdanja Muzeja žrtava genocida čiji je suizdavač Muzej i sadrži 49 bibliografskih jedinica.
U ovoj Bibliografiji na isti način su opisane monografije, izložbeni katalozi i zbornici radova. Bibliografske jedinice opisane su veoma detaljno na jeziku i pismu publikacije. Sastavni deo svake bibliografije uobičajeno su odgovarajući registri koji predstavljaju dodatnu vrednost ove Bibliografije izdanja Muzeja žrtava genocida (1992‒2022).
Nataša Simić je, uz svaku tematsku celinu, izradila po četiri registra: imenski, registar naslova, predmetni i hronološki. Izbor registara izvršen je na osnovu popisane građe. Autorka je odabrala da imenski registar izradi azbučnim redosledom imena autora (uključujući sve oblike autorstva, primarno ili sekundarno), ćiriličnim pismom bez obzira na pismo publikacije i da uz svako ime autora doda broj bibliografske jediniceu u kojoj je autor zastupljen. Registar naslova čine popisani naslovi zastupljeni u bibliografiji koji su dati azbučnim redom, pismom publikacije i svaki naslov prati broj bibliografske jedinice kojoj pripada popisani naslov. Predmetni registar predstavlja popis predmetnih odrednica onako kako ih je katalogizator uneo. Uz svaku predmetnu odrednicu naveden je broj jedinice na koju se odnosi ta odrednica. Hronološki registar prikazuje izdavačku produkciju u toku jedne kalendarske godine sa jedne strane, a sa druge strane omogućava da se sagleda i prati učestalost objavljivanja publikacija tokom svih proteklih godina. Bibliografske jedinice su grupisane po hronološkom principu, u okviru svake godine poređane su azbučnim redom prema prezimenu autora.
Bibliografija izdanja Muzeja žrtava genocida prigodno je ilustrovana odabranim fotografijama reprezentativnih izdanja Muzeja i dopunjena tabelama i grafikonima radi lakšeg snalaženja i razumevanja izdavačke produkcije Muzeja tokom tri decenije postojanja. Iz grafikona je primetno da je 1996. godine izdavačka delatnost Muzeja žrtava gedocida veoma mala: Muzej kao samostalni izdavač publikuje samo jednu monografiju.
Bibliografije su primarno polazna tačka svih istraživača budući da predstavljaju originalan izvor informacija i pružaju veoma iscrpne podatke o temi koja se istražuje; takođe, upućuju i na dodatne izvore relevantne za trenutno istraživanje. Bibliografija Muzeja žrtava genocida (1992‒2022) se može svrstati u sveobuhvatnu i iscrpnu bibliografiju koja je urađena prema savremenim bibliografskim standardima sa detaljno opisanim bibliografskim jedinicama. Sasvim sigurno možemo reći da je ova bibliografija muzejskih izdanja pouzdana, temeljna, tačna i dosledna. Jedini način da se sve ovo navedeno dostigne u izradi bibliografije jeste upravo opisivanje publikacije sa knjigom u ruci ‒ „de visu”, što je autorka Nataša Simić dosledno primenila u svom radu.
Ova Bibliografija je primer i polazište budućim istraživačima teme genocida nad Srbima, Jevrejima i Romima na području bivše Jugoslavije i današnje Republike Srbije.
Bibliografija Muzeja žrtava genocida (1992‒2022) po tipu bibliografije pripada specijalnim bibliografijama sa jasno utvrđenim kriterijumom na osnovu kojeg je prikupljana i opisana građa, ali ona je istovremeno i retrospektivna budući da je prikazano izdavaštvo iz prethodnog perioda; konačno, možemo zaključiti da je i tekuća bibliografija jer prati savremenu izdavačku produkciju Muzeja.
dr Tatjana Brzulović-Stanisavljević
bibliotekar-savetnik
Univerzitetska biblioteka ,,Svetozar Markovićʼʼ u Beogradu
*
* *
,,Vrsni poznavalac bibliotečko-informacione delatnosti i istorije srpskog bibliotekarstva, viši bibliotekar Nataša Simić, svoje znanje, umeće i bogato iskustvo u izradi bibliografija usmerila je na novi izdavački poduhvat. Reč je o publikaciji Bibliografija izdanja Muzeja žrtava genocida (1992‒2022) u izdanju Muzeja žrtava genocida, koji je, prepoznajući njenu kulturno-istorijsku važnost, ovu bibliografiju uvrstio u svoju izdavačku delatnost.
Iscrpnim predgovorom, dvojezičnim (uporedo na srpskom i engleskom jeziku), kao i tabelarnim i šematskim prikazima, autorka je dokumentovala metodologiju svog rada. Po vokaciji diplomirani istoričar, a zaposlena kao bibliotekar u Narodnoj biblioteci Srbije, imala je privilegiju da bude na „izvoru informacija“. Pristupajući ovom zahtevnom bibliotečkom izazovu, veoma je sistematično, najpre definišući obimnost i dostupnost građe, obavila selekciju i klasifikaciju građe, koristeći resurse elektronske baze COBISS.SR. Građa za izradu ove selektivne bibliografije je raznovrsna: tematski zbornici radova sa naučnih skupova, izložbeni katalozi, fotomonografije, monografske publikacije, elektronski izvori (CD-ROM). Vremenski omeđena, obuhvata period od tri decenije (1992‒2022), gde je početna godina ujedno i godina osnivanja Muzeja. Bibliografskom ispisu prethodila je, svakako, pažljiva ispravka (redakcija) već unesenih i kreiranih zapisa, kroz usklađivanje i primenu novih pravila i UDK brojeva. Katalogizacija bibliotečke građe i izvora urađena je u programskom paketu COBISS. Prema uputstvima Međunarodnog standarda za bibliografski opis monografskih publikacija ISBD(M), u formatu COMARC B, knjižna građa je obrađena u masci M, metodom „de visu“ (sa knjigom u ruci).
Korpus ove Bibliografije koja svedoči o genocidu nad Srbima, Jevrejima, Romima i pripadnicima drugih naroda i nacionalnih manjina, osmišljen je u dve celine. Prvi deo sadrži bibliografski popis monografija čiji je samostalni izdavač Muzej žrtava genocida i sadrži 76 bibliografskih jedinica. Drugi deo se sastoji od bibliografskog popisa monografija čiji je suizdavač Muzej žrtava genocida i sadrži 49 jedinice.
Svaka od ovih celina propraćena je registrima, urađenim po različitim kriterijumima, u cilju lakšeg snalaženja i pretraživanja građe. U pitanju su 4 registra: imenski, predmetni, registar naslova i hronološki registar. Imenski registar, uazbučeno poređan prema prezimenu autora, podrazumeva autorske odrednice, bilo da je u pitanju primarni autor – autor teksta, ili sekundarni autori: priređivač, sakupljač, autor dodatnog teksta, fotograf, recenzent, urednik, prevodilac i dr. Svaki od navedenih autora urađen je i u normativnoj bazi CONOR. Registar naslova je takođe uazbučen, uz poštovanje pisma same publikacije, kao i predmetni, dok je hronološki registar formiran po godini izdavanja. Osim registara, Bibliografiju prate i ilustracije u vidu tabelarnih prikaza i grafikona u predgovoru autorke, zatim spisak korišćene literature i biografija autorke.
U Bibliografiji dominiraju publikacije na srpskom jeziku (ćir. i lat.). Deo predstavljene građe je i dvojezičan: uporedo na srpskom i engleskom, srpskom i ruskom, srpskom i nemačkom, a zabeležena je i jedna publikacija štampana uporedo na srpskom i romskom jeziku. Nekoliko publikacija je na engleskom, nemačkom, ruskom jeziku i po jedna na makedonskom i italijanskom jeziku.
Predstavljanje javnosti knjige Bibliografija izdanja Muzeja žrtava genocida (1992‒2022) je neophodno u dokumentovanju istorijskih tokova na ovim prostorima i čuvanju sećanja na neka minula vremena. Knjiga Nataše Simić svojevrsna je potvrda i svedočanstvo istorijske istine, a taj zadatak je uspešno realizovala kroz ovaj zahtevan izazov. Predstavljena građa izvor je dragocenih podataka za buduća istraživanja sa ovom tematikom, a može poslužiti kao dodatno školsko informativno učilo nastavnicima istorije.ʼʼ
Irena Zečević,
viši bibliotekar
Biblioteka Matice srpske, Novi Sad
