U utorak, 13. decembra 2022. godine, u Skoplju je svečano otvorena izložba Muzeja žrtava genocida priređena u spomen na uništenje srpskog nacionalnog bibliotečkog fonda do čega je došlo 6. aprila 1941. godine usled neposrednih posledica nacističkog bombardovanja zdanja naše nacionalne biblioteke na Kosančićevom vencu u Beogradu.
Izložba pod nazivom ,,Sećanja iz pepela : Narodna biblioteka Srbije 6. aprila 1941ʼʼ, koja će od 13. do 22. decembra 2022. godine biti predstavljena u Nacionalnoj i univerzitetskoj biblioteci ,,Sveti Kliment Ohridskiʼʼ u Skoplju (Severna Makedonija), ima za cilj da makedonskoj javnosti predstavi istorijski kontekst i tragične posledice pojedinačno najvećeg ratnog zločina počinjenog nad kulturnim i identitetskim nasleđem na čitavom području Evrope tokom sveukupnog trajanja Drugog svetskog rata.
Tokom svečanosti otvaranja izložbe u galerijskom prostoru Nacionalne i univerzitetske biblioteke ,,Sveti Klimen Ohridskiʼʼ u Skoplju obratili su se direktor Nacionalne i univerzitetske biblioteke ,,Sveti Kliment Ohridskiʼʼ g. mr Rahmetuli Kući, Njena ekselencija ambasador Republike Srbije u Republici Severnoj Makedoniji g-đa Nevena Jovanović, kao i autor izložbe i direktor Muzeja žrtava genocida g. Dejan Ristić.
Autor postavke je g. dr um Nikola Radosavljević, kustos i rukovodilac Grupe za programe u kulturi, obrazovanju, umetnosti i izdavaštvu Muzeja žrtava genocida.
Produkcioni tim izložbe predvodi doktorand istoričar g. Bojan Arbutina, kustos u Muzeju žrtava genocida.
Stručni konsultanti tokom obavljanja istraživanja bili su dr Olivera Stefanović, bibliotekar-savetnik, g-đa Slađana Stojaković, bibliotekar-savetnik, i g. Rade Mrlješ, arhitekta-konzervator.
Realizaciju izložbe u potpunosti je omogućila Fondacija Muzeja žrtava genocida na čelu sa upraviteljem g. Stanko Debeljaković, a podržao SPONA – Srpski kultuno informativni centar.
——
Makedonskoj javnosti su po prvi put predstavljeni neki od artefakata koji neposredno svedoče o ovoj tragediji nesagledivih razmera i posledica po srpsku, evropsku i svetsku kulturu koje su za izlaganje ustupile brojne srpske nacionalne ustanove kulture i prosvete.
Po prvi put su predstavljeni izuzetni i elementi nacionalnog kulturnog nasleđa (arhivalije koje svedoče o osnivanju NBS, segmenti sačuvanog nacionalnog fonda, najreprezentativniji segmenti keramoplastike sa zdanja Narodne biblioteke Srbije na Kosančićevom vencu, arheološki nalazi sa samog lokaliteta i dr.).
Istraživanja koja su dovela do realizacije izložbe vršena su u brojnim ustanovama kulture i obrazovnim institucijama: u Državnom arhivu Srbije, Arhivu Jugoslavije, Vojnom arhivu, Arhivu SANU, Istorijskom arhivu Beograda, Istorijskom arhivu u Kruševcu, Jugoslovenskoj kinoteci, Filmskim novostima, Narodnom muzeju u Beogradu, Istorijskom muzeju Srbije, Muzeju istorije Jugoslavije, Muzeju grada Beograda, Muzeju vazduhoplovstva, Vojnom muzeju, Fakultetu muzičke umetnosti u Beogradu, Biblioteci grada Beograda, Republičkom zavodu za zaštitu spomenika kulture, Zavodu za zaštitu spomenika kulture grada Beograda i u samoj Narodnoj biblioteci Srbije; dragocena saznanja prikupljena su i proučavanjem privatne zaostavštine akademika prof. dr Đorđa Sp. Radojičića.
(Fotografije: Srpski kulturno-informacioni centar ,,SPONA“)
