Dr Nenad Antonijević, muzejski savetnik
Željko Mandić, Bljesak (roman o ponovljenom zločinu), BINA d.o.o., Banja Luka 2020, drugo izdanje
Željko Mandić (1961, Pakrac), pripoveda kroz književnu formu istorijskog romana na više od tri stotine stranica, još jednu priču o velikom hrvatskom zločinu protiv Srba, na početku maja 1995. godine kada su hrvatske vojne i policijske formacije izvršile agresiju na deo teritorije Republike Srpske Krajine u Zapadnoj Slavoniji. Mandić je pre rata bio novinar Večernjeg lista i Arene, početkom rata 1991. godine radio je kao dopisnik Radio televizije Beograd iz Zapadne Slavonije. Bio je i prvi urednik i direktor Srpskog radija Okučani. U periodu rata bio je i dopisnik više beogradskih medija i radija Slobodna Evropa. Nakon Bljeska odlazi u izbeglištvo na Kosovo i Metohiju, gde je radio kao novinar Radio Prištine do oktobra 1998, kada se sa porodicom seli u Banja Luku, i radi u Srpskoj radio televiziji (danas Radio televizija Republike Srpske), kao novinar i urednik Dnevnika na Radiju Republike Srpske, kasnije prelazi na Televiziju, gde je i danas urednik u informativnoj redakciji RTRS plus.
Na početku romana na neki način objašnjava i razlog nastanka ovog istorijskog štiva, a u tim rečenicama, nalazi se i jedna bolna činjenica o mani srpskog naroda da ne pamti onto što mu se dogodilo.
Mandić kaže: „Čudan je ovaj narod. Ne voli sjećanja. Pamćenje je za njega najveći grijeh. A, i kad se pamti, to treba da traje što je kraće moguće. Samo jedan dan. Sutra za sjećanje ne postoji. Nema dugog pamćenja. Tako je lakše. Bez obaveza. Zato se sve vraća. Zato se 1941. ponovila u 1991. godini. I zato će se 1991. opet vratiti. Oni narodi koji su imali sjećanje, oni su i opstali.“
Hrvatska vojska i policija izvršile su agresiju na UNPA zonu Sektor Zapad prvih dana maja 1995. godine Počinjeni su zločini nad civilnim stanovništvom i nad zarobljenim pripadnicima Vojske i Milicije Republike Srpske Krajine. Zločin dobija još više na težini, zato što je napadnuta teritorija bila pod zaštitom Ujedinjenih nacija i njene vojne misije. Organizacija Ujediljenih nacija. Za 36 sati 1. i 2. maja 1995. Hrvati su proterali 18.000 Srba, a pri toj genocidnoj vojnoj i policijskoj napadačkoj akciji, ubili su i najmanje 283 Srba, među kojima 56 žena i osmoro dece. U napadu je bilo oko 20.000 hrvatskih vojnika i policajaca, uz podršku artiljerije, oklopno-mehanizovanih jedinica i avijacije, a napadnutu teritoriju branilo je 2.500 srpskih boraca. Glavni napad bio je usmeren na pravac Novska-Paklenica-Bijela Stijena. Hrvatska je pravdala ovaj napad, potrebom deblokade dela železničke pruge i dela auto-puta Zagreb-Beograd, koje su Srbi blokirali nakon što na auto-putu kod Nove Gradiške zaklan Tihomir Blagojević, Srbin iz sela Smrtić kod Okučana.
Vojska Republike Srpske i Vojska SR Jugoslavije, nisu se uključile, niti na bilo koji drugi način reagovale na ovaj hrvatski zločinački napad.
Mandić u svom romanu kroz reči aktera govori, o mržnji Hrvata prema Srbima, koja traje i koja s vremena na vreme eskalira u zločin tokom ratova i drugih velikih oružanih sukoba. Takođe autor pripoveda i o srpskoj neslozi, ideološkim zabludama, koji su samo uticali da srpsko stradanje bude veće i bolnije, jer su Srbi bili naivni, nepripremljeni, iako su dobro znali šta se može očekivati od hrvatske države i hrvatskih komšija. Posebno je bolna nesloga i nerazumevanje matične srpske države (Republike Srbije) prema svojim sunarodnicima u državama koje su nastale tokom razbijanja i raspada Jugoslavije u poslednjoj deceniji 20. veka.
Svedočanstvo Željko Mandića iskazano kroz roman Bljesak ima veliki značaj za srpsku književnost, ali može poslužiti i kao izvor za pisanje istorije najnovijih srpskih stradanja.
O Mandićevom književnom poduhvatu povoljno govore i Borislav Blagojević (recenzent), Slobodan Nagradić (recenzent), Nenad Vesić, Brane Božić, Nataša Mlađenović, Željko Vujadinović. Urednik izdanja je Janko Velimirović, koji je uradio grafički dizajn i prelom. Za štampu je zaslužna štamparija „Skandi“ iz Banja Luke. Drugo izdanje nastalo je zahvaljujući pomoći Srba iz SAD.
